*
Leydsdorp is maar ‘n klein dorpie, spookagtige huise wat verwaarloos staan, min of geen asems wat daar rond is nie. Daar word heelwat uit vergete dae se ou geboue, huise, mynhuise en strukture opgemerk. Die destydse president van die ZAR, Paul Kruger het ook sy huisie hier gehad waar daar onder andere dokumentasie geteken is. In die vroeër jare was dit nie net ‘n dorpie vir goud nie maar ook vir jagdoeleindes. Die dorp is Leydsdorp genoem ter ere van die Staatsekretaris van die Suid-Afrikaanse Republiek (ZAR Boererepubliek), tussen 1888 en 1897, Willem Johannes Leyds. Dit is en bly deel van die Boere republieke. Waarom word die Boere republieke aan Chinese aangebied?
*
Leydsdorp is ‘n baie klein dorpie wat in tyd verlore is. Verseker een van die kleinste dorpies in Suid-Afrika. Geboue lyk afgeleef, tog is daar wel wat skaflik gemaak en bewoonbaar is. Die dorpie het sy lewe in 1890 begin nadat goud in die gebied gevind is, maar is later agtergelaat om ‘n spookdorp te word nadat ryker goudafsettings aan die Witwatersrand gevind is. Vandag is daar tekens van ‘n herlewing aangesien sommige restourasiewerk besig is om lewe terug te bring na die dorp.
Leydsdorp is geposisioneer tussen Tzaneen, Gravelotte, Magoebaskloof en Haenertsburg is net ‘n uur se ry vanaf Leydsdorp. Hierdie geskiedkundige dorp, met sy historiese hotel en kroeg met moderne geriewe, is nuut opgeknap, maar het ‘n klassieke gevoel. Die dorp speel wegkruipertjie tussen verskillende wildplase.
*
The town was named Leydsdorp in honour of the State Secretary of the South African Republic (ZAR Boer republic), between 1888 and 1897, Willem Johannes Leyds.
Leydsdorp is a town that is lost in time. It started off its life in 1890 after gold was found in the area but was later left to become a ghost town after richer deposits of gold were found on the Witwatersrand. Today there are signs of a revival as some restoration work is bringing life back to the town.
Leydsdorp is well positioned between Tzaneen and Gravelotte. Magoebaskloof and Haenertsburg is just an hours drive from Leydsdorp. This historic town, with it’s historic hotel and bar with modern facilities, has been newly renovated but has a classic feel to it. The town is nestled in between game farms.
*
Spoorlyne loop daar maar die spoke hou die dorp op en wakker (tong in die kies)…
Vir vervoer na die goudvelde is ‘n spoorlyn genaamd die Selati-lyn beplan. Daar word gesê dat die spoorlyn so krom was soos sy promotors, ‘n paar kontinentale vertroue-tricksters, Baron Eugene Oppenheim en sy ouer broer, Robert.
Na baie rondry en handel, het konstruksie van die Selati-lyn in 1892 vanaf Komatipoort op die Oostelike Linie begin. Die Selati Gold Fields het verdwyn en dit het duidelik geword dat die spoorwegpromotors nooit bedoel het dat die lyn die gebied sou bereik nie. Hulle het eenvoudig besluit om aandele te verkoop en geld te maak. Toe die skandaal in 1895 ontbloot is, is gevind dat meer as 40 km se onnodige draaie en lusse by die lyn gevoeg is. Baron Oppenheim en sy broer het in die tronk beland en die 120 km lange lyn wat reeds gebou is, is gelaat om te roes.
Eers in 1912 is die Selati-lyn verskuif en voltooi. Driehonderd-en-dertig kilometer lyn is gelê vanaf Komatipoort na Tzaneen en later, na Modjadjiskloof (Duiwelskloof) en op die platorand om by die Pietersburg-Messina-lyn aan te sluit. Leydsdorp was toe amper ‘n spookdorp en selfs vandag word die begraafplaas dikwels beskryf as die lewendigste deel van die dorp.
Mynbou floreer steeds in die Murchison-reeks, hoewel nie veel goud geproduseer word nie. Antimoon, kaneel, smaragde, mika en silika is die hoofprodukte van hierdie gebied. Sy hoofsentrum is Gravelotte, vernoem na die geveg in die Frans-Duitse oorlog van 1870 en geskep as ‘n spoorwegsentrum toe die voltooide Selati-lyn Leydsdorp met 11 km gemis het.
Die Consolidated Murchison Myn, naby Gravelotte, is die wêreld se grootste produsent van antimoon. Die stasie van Mica, aan die suidelike punt van die reeks, is die versendingsentrum vir verskeie myne wat mika produseer, en glinsterende fragmente van hierdie vreemde mineraal strooi die grond.
For transport to the gold fields, a railway called the Selati Line was planned. It is said that the railway was as crooked as its promoters, a pair of continental confidence tricksters, Baron Eugene Oppenheim and his elder brother, Robert.
After much wheeling and dealing construction of the Selati Line began in 1892 from Komatipoort on the Eastern Line. The Selati Gold Fields had petered out and it became evident that the railway promoters never intended the line to reach the area. They simply set out to sell shares and make money. When the scandal was exposed in 1895 it was found that more than 40 km of unnecessary bends and loops had been added to the line. Baron Oppenheim and his brother ended up in jail and the 120 km length of line already built was left to rust.
Only in 1912 was the Selati Line relocated and completed. Three hundred and thirty kilometers of line was laid from Komatipoort to Tzaneen and later, to Modjadjiskloof (Duiwelskloof) and up the escarpment to join the Pietersburg-Messina line. Leydsdorp by that time was almost a ghost town and even today the cemetery is often described as the liveliest part of the town.
Mining still flourishes in the Murchison Range, although not much gold is produced. Antimony, cinnabar, emeralds, mica and silica are the main products of this area. Its principal centre is Gravelotte, named after the battle in the 1870 Franco-German war and created as a railway centre when the completed Selati Line missed Leydsdorp by 11 km.
The Consolidated Murchison Mine, near Gravelotte, is the world’s largest producer of antimony. The station of Mica, on the southern end of the range, is the despatch centre for several mines producing mica, and glittering fragments of this strange mineral litter the ground.
*
Die miljoene van Paul Kruger – niemand weet regtig of dit waar is en of dit ooit gevind is nie. Of hierdie persone ooit bestaan het, sal niemand weet nie.
‘n Verklaring wat deur ‘n mnr John Holtzhausen op die 29ste September 1905 gemaak is, het ook gelei tot die groei van hierdie wonderlike verhaal. Hy was in die tronk in Kimberley, omdat hy ‘n perd en koets gesteel het. Hy was vasbeslote dat hy en 2 ander – Pretorius, ‘n veldkornet, sowel as ‘n mnr Swartz, deur die Transvaalse regering aangesê is om goud en munte te begrawe. Hy het gesê toe hy gearresteer is vir diefstal van die perd en koets, was hy op pad om die Kruger Miljoen-skat wat 50 myl noord van die Blyderivier en ook noord van Leydsdorp versteek was, op te grawe. Blykbaar is Pretorius in die oorlog dood en Swartz is gehang omdat hy ‘n man met die naam van Niekerk vermoor het. Holtzhausen was gevolglik die enigste persoon wat oorleef het wat geweet het waar die skat was.
Dalk is gedeeltes van dit wat ‘begrawe’ is , gevind. Dit is onseker of dit wel deel van die skat uitmaak wat in 2001 gevind is.
*
A statement made by a Mr John Holtzhausen on the 29th of September 1905 has also lead to the growing of this fabulous story. He was in prison in Kimberley, for stealing a horse and carriage. He was adamant that he & 2 others – Pretorius, a veld cornet, as well as a Mr Swartz, were told by the Transvaal government to bury gold & coins. He said that when he was arrested for stealing the horse and carriage, he was on route to dig up the Kruger Millions treasure which was hidden 50 miles to the north of the Blyde River and also north of Leydsdorp. Apparently Pretorius had died in the war & Swartz had been hanged for killing a man named van Niekerk. Holtzhausen was as a result the only person left alive who knew the whereabouts of the treasure.
*
DIE NATUUR
Die omgewing lok ‘n mens nader, veral heelwat groot kremetartbome kan in die area besigtig word.
Van die bome het natuurlike gate in, het glo bier koud gehou en het as lykshuis gedien in die ou dae.
Saad, plante en diere is onafskeidbaar van mekaar. Dit werk saam die elemente van die aarde, naamlik reën vir ontkieming en groei.
‘Toe God die plante geskep het, het Hy vir al die diere saad gegee soos hulle die bome moes plant. Die kremetartsaad was die laaste wat versprei is en met ‘n gevlekte hiëna geland. Laasgenoemde het geen spesiale moeite aangewend nie en die saad op die grond neergegooi waar dit onderstebo beland het. Daarom lyk die boomtoppe soos wortels wat na die lug strek. Dit kan veral goed in die winter gesien word, wanneer die bome nie loof dra nie…. ‘
Die groot bome van Afrika is ook in Suid-Afrika te sien.
Die Kremetart – of Baobab boom
*
BRONNE
https://sanwild.org/small-ghost-town-leydsdorp/
https://www.monumentaltrees.com/en/zaf/limpopo/mopani/13409_gravelotte/
https://www.citizen.co.za/lowvelder/news-headlines/2018/06/22/leydsdorp-might-tiny-interesting/
https://bluegnu.co.za/8470-leydsdorp.php
https://www.iinfo.co.za/content/leydsdorp-%E2%80%93-sleepy-hollow-comes-alive
ONAFHANKLIK 