*
‘n Instrument, soos die nylmeter is ontwerp om die water invloei en uitlaat van riviere/damme te beheer. Nylmeters is so vroeg as 5 000 jaar gelede gebruik om watervlakke te meet. Die nylmeter op Rhoda-eiland dateer terug na die jaar 861, toe dit gebou is waar ‘n ouer nylmeter was, gebaseer op ‘n ontwerp deur Afraganus, ‘n bekende sterrekundige. Die massiewe maatstok het merke gehad om aan te dui waar die watervlak op enige gegewe tydstip is, inligting wat die priesters sou gebruik om te bepaal watter toestande die toekoms inhou: droogte, wat hongersnood sou beteken; wenslik, wat net genoeg oorloop sou beteken om goeie grond vir boerdery agter te laat; of vloed, wat katastrofies kan wees.
*
Die nylmeter op Rhoda-eiland word vandag in ‘n gemoderniseerde gebou gehuisves. Die koniese dak het ‘n ouer koepel vervang wat in 1825 tydens die Franse besetting vernietig is. Die binnekant is sierlik uitgekerf, en drie tonnels wat eens water op verskillende vlakke in die stilteput ingelaat het, is ingevul, sodat besoekers al die pad af kan stap.
’n Ander soort nylmeter, soos die een wat op Elephantine-eiland in Aswan gesien kan word, het eweredig gespasieerde trappe gehad wat reguit af na die Nyl lei, en aanwysermerke op die mure op verskillende vlakke vir elke tree. Hierdie een was dikwels die eerste wat aangedui het watter toestande om te verwag, aangesien dit naby Egipte se suidelike grens geleë is. Die derde soort, waarvan ‘n voorbeeld gesien kan word by Tempel van Kom Ombo, ‘n bietjie verder noord, het die water van die Nyl weggebring deur middel van ‘n kanaal wat dit in ‘n put neergesit het. En weer is die aanduidingsmerkers in die muur uitgekerf, toeganklik deur trappe vir die priesters en heersers wat die lot van die Egiptiese oes voorspel het.
*
In Antieke Egipte kan die gedrag van die Nyl elke oestyd lewe of dood beteken. Dus, lank voordat die Aswandam gebou is om die oorstroming van die groot rivier te bestuur, het Egiptenare ‘n instrument uitgevind om die waters te meet om die Nyl se gedrag te voorspel: die nylmeter.
Daar was drie soorte nylmeters, en voorbeelde van al drie kan steeds in Egipte gesien word. Die eenvoudigste was ‘n hoë kolom gehuisves in ‘n onderwater klipstruktuur wat ‘n stilmaakput genoem word. Een van hierdie nylmeters kan gesien word op Rhoda (of Rawda)-eiland in Kaïro, ‘n agthoekige marmerkolom wat in plek gehou word deur ‘n houtbalk aan die bokant wat oor die breedte van die put strek. Die stilteput het ‘n trap ingesluit sodat priesters, wat in beheer was van die monitering van die nylmeters, kon afstap en die kolom ondersoek.
Slegs priesters en heersers, hetsy farao’s of later, Romeinse of Arabiese leiers, is toegelaat om die nylmeters te monitor, en hul vermoë om die gedrag van die Nyl te voorspel is gebruik om die gewone mense te beïndruk. (En om te bepaal hoeveel geld aan belasting ingesamel sou word.) Dit is hoekom soveel nylmeters in tempels gebou is, waar slegs priesters toegang tot die geheimsinnige instrument sou hê.
*
Dit is ‘n ou Islam gebruik, veral om water in damme, riviere dop te hou en so droogtes en ook vloede kan voorkom of selfs beter beheer word. So iets was reeds in die jaar 715 in gebruik gewees, maar later vernietig, waarna dit weer herbou is.
*
Kairo – Hoogte van Rivier en vloede – hoe is dit gemeet?
Op die Rhoda Eiland
‘n Besoek aan die ou en pragtige nylmeter op die oewer van die Nyl in Kaïro. Hier het hulle die vloei van die Nyl vir duisende jare gemeet, glo die gevolg van die gode en die trane van Isis. Maar nie meer nie. Die nuwe Aswandam het die regering en sy ingenieurs die meester van die rivier gemaak.
Die toneel is geneem uit die dokumentêr “A Journey in the history of water”. Sien ook my boek “A Journey in the future of water”, vertaal in Chinees, Oekraïens, Deens, Noors, Duits en Chinees. Vir meer boeke en films oor water, sien my tuisblad
*
“Afraganus was slim om die openinge te kies waardeur die vloedwater in die nylmeter sou vloei,” het Rabie gesê. “Hy het die baaie aan die oostekant gesit, want die water vloei uit die suide. Gevolglik sou die water die struktuur saggies vul,” het sy gesê.
https://www.atlasobscura.com/places/nilometer
*
Nylmeter
(Nilometer)
As jy by die buitenste hek van die Manasterly-paleis op Roda-eiland binnekom, sal jy ‘n lewensgrootte standbeeld sien van die argitek Alfraganus (798-865), wat toesig gehou het oor die konstruksie van die nylmeter, wat ‘n paar meter na die standbeeld geleë is.
*
VERWANTE INLIGTING
*
ONAFHANKLIK 