*
Gedurende die jaar 1167 het die klooster in Christchurch ‘n uitgebreide rioolstelsel wat lopende water, reëndreinering en afval skei, ontwerp. Dit kan gesien word in rooi gemerk in die onderstaande tekening.
*
Daar is heelwat snaakse en interessante ontwerpe van ’buite toilette’ , maar wat deel gevorm het in die huise, besighede of kastele. In Suid-Afrika is die ‘longdrop’ welbekend onder volksgenote, wat natuurlik soms ‘n hele ent van huise afgestaan het, veral op plattelandse gebiede. Kinders wat nie daarmee groot geword het nie, sal nie weet wat dit presies is nie. Natuurlik moes daar eers gekyk word vir slange en spinnekoppe voor die toilet gebruik kon word. Snags was dit ‘n probleem, baie het van emmers gebruik gemaak. Die vorige weermag het ook openbare ‘longdrops’ toilette gebruik.
Dink net aan al die hoë geboue wat almal toilette het – dit sou nogal ‘n probleem afgegee het as almal se ontlasting en urine van bo af met spoed afwaarts lanseer is. Die ewige briekmerke spreek vanself.
Tye het gelukkig baie verander en ons menslike afval kan eenvoudig nie 800 voet van die kant van ‘n wolkekrabber af op ‘n besige metropolitaanse sypaadjie gegooi word nie. Duisende besoek sulke toilette deur die loop van die dag.
Omdat doeltreffende loodgieterswerk afhanklik is van stapeltoebehore wat ‘n gemeenskaplike “nat muur” deel, is toilette en hysbakke, elemente wat geteken is in die planne vir hoë geboue, waarvan die herhalende vloerblaaie later volgens ‘n huurder se behoeftes uitgebou word.
Spoeltoilette
Die spoeltoilet is in 1596 uitgevind, maar het eers in 1851 wydverspreid geword. Voor dit was die “toilet” verskillende versamelingstukke van gemeenskaplike buitehuise, kamerpotte of eenvoudig gate in die grond en ‘long drops’.
In kastele het dit ook gepryk, meestal deel van die kasteel, maar ietwat aan die buitekant geleë of geplaas met genoeg lug en ventilasie. Tydens die 11de-eeuse kasteelbou-oplewing is kamerpotte aangevul met toilette wat vir die eerste keer werklik in die argitektuur geïntegreer is.
Die vroeë badkamers, bekend as “garderobes” was weinig meer as aaneenlopende nisse wat vertikaal tot op die grond geloop het, maar hulle het gou ontwikkel in klein kamertjies wat uit die kasteelmure uitgesteek het as duidelike bodemlose baaie (so ‘n toilet was die omgewing vir ‘n deurslaggewende toneel in die seisoeneindstryd van “Game of Thrones”).
“Garderobe” is beide ‘n eufemisme vir ‘n kas sowel as ‘n redelik letterlike benaming, soos die historikus Dan Snow opmerk: “Die naam garderobe – wat vertaal word as om ‘n mens se klere te bewaak – word vermoedelik afkomstig van die hang van jou klere in die toiletskag, soos die ammoniak uit die urine die vlooie doodmaak.”
Verskeie ontwerpe het na vore gekom om die probleem van vertikale afvalverwydering op te los. Sommige het afval in spoelputte of gragte gegooi, terwyl ander net onder op die grond geval het. Nie alle middeleeuse verbindings was goed om bloot ontlasting op die grond te stort soos soveel warm olie nie.
Jimmy Stamp
https://www.smithsonianmag.com/history/turrets-toilets-partial-history-throne-room-180951788/
*
Meer moderne (Namibia)
1596
Die eerste moderne spoelbare toilet is in 1596 beskryf deur sir John Harington, ‘n Engelse hofdienaar en die peetseun van koningin Elizabeth I. Harington se toestel het ‘n 2-voet-diep ovaalbak gevra wat waterdig is met pik, hars en was en gevoed deur water uit ‘n bo-sistern. Om Harington se pot te spoel, het 7,5 liter water benodig – ‘n ware stroom in die era voor binnenshuise loodgieterswerk. Harington het opgemerk dat wanneer water skaars was, tot 20 mense sy kommode tussen spoele kon gebruik.
https://www.sciencefocus.com/science/who-really-invented-the-flushing-toilet/
In 1775 het Alexander Cumming van Skotse afkoms, die eerste patent vir ‘n spoeltoilet gekry. Sy grootste innovasie was die S-vormige pyp onder die bak wat water gebruik het om ‘n seël te skep wat verhoed dat rioolgas deur die toilet kom.
*
Die Romeine het toilettoegang as ‘n sosiale geleentheid beskou. Hulle het vriende ontmoet, menings uitgeruil, die nuus ingehaal en hulself afgevee met ‘n stukkie spons wat aan ‘n kort houthandvatsel vasgemaak is.
https://www.baus.org.uk/museum/164/a_brief_history_of_the_flush_toilet
ONAFHANKLIK 